Of het leuk is om bij de gemeente te werken op de afdeling Juridische zaken valt te betwijfelen. Er heerst klaarblijkelijk een cultuur van ernstig pestgedrag tot en met het afdelingshoofd aan toe. En bestuurlijk wordt dit gelegitimeerd, bijvoorbeeld door de gemeentelijke klachtencommissie die het onderzoek van de nationale ombudsman hierover naast zich neer legt. (Overigens is het natuurlijk volkomen terecht dat de Nationale Ombudsman het opneemt voor een gepeste ambtenaar, maar treurig genoeg wel weer een onderschrijving van de stelling dat de overheid er is voor de overheid . Want het gedrag van de gemeente jegens de gedupeerden inzake de verjaringsfraude, wordt door de nationale ombudsman weer niet onderzocht).

Of dit van invloed is geweest op het merkwaardige optreden van Elsbeth Molenkamp is onbekend. Desondanks mag men verwachten van een goed opgeleide ambtenaar met de nodige ervaring dat als zij wordt betrapt op een zeer vreemde en in ieder geval ernstig verwijtbare “fout”, dat ze enige blijk van verantwoordelijkheidsbesef geeft. Zoiets als je excuses aanbieden aan de omwonenden en wat uitleg geven over het hoe en waarom… In ieder geval laten blijken dat je het vervelend vindt dat door jouw laten of toedoen mensen zijn gedupeerd. Om je  vervolgens in te  spannen om de gevolgen van jouw fout op een zo goed mogelijke manier te herstellen zonder dat deze mensen er nog meer last van hebben. Een reactie die je van een normaal mens zou mogen verwachten en al helemaal van een ambtenaar die daarenboven ook nog juriste is. Daarmee zou ze in ieder geval de gemeente de nodige kosten en de omwonenden veel ellende hebben bespaard. Maar in plaats van haar verantwoordelijkheid te nemen, leek Elsbeth het er alles aan gelegen om haar misstap te verhullen. Een werkwijze waarin ze door haar collega’s en de verantwoordelijk wethouder de facto werd geholpen en ondersteund.

In schrijnend contrast met de hulpvaardigheid die de gemeente aan de dag legde om een frauduleuze constructie op te zetten, staat de minachtende manier waarop omwonenden, die van de onrechtmatigheid melding maakten, in de zeik werden genomen. De onrespectvolle en arrogante behandeling die de omwonenden ten deel viel, vinden zij nog vele malen erger dan de frauduleuze constructie op zich.  Dat de gemeente geen verantwoording aflegt over haar optreden en daarenboven liegt en manipuleert, ondermijnt elk vertrouwen in de overheid.

Hierbij zij aangetekend, omdat nu alle blikken gericht zijn op de integriteitsschendingen van Elsbeth Molenkamp, dat natuurlijk niet alleen haar blaam treft. Denk hier bijvoorbeeld ook aan Anouk Stilma, die hier beter had moeten weten en die zich als het gaat WOB-verzoeken met betrekking tot inzage in correspondentie zich oneigenlijk stil houdt… En Manon Stiemer die zich ook niet bepaald onderscheiden heeft door doortastend optreden en waarschijnlijk de toetsing had moeten doen die nooit heeft plaatsgevonden….En Ciska Smits heeft met haar leugen over de fout van de makelaar de zaak er ook niet beter op gemaakt. En Roland Schreuder met zijn gebrekkige communicatie, zijn rommeloplossing en het getraineerde WOB-verzoek deden de situatie ook geen goed…. En zo kunnen we nog wel even doorgaan… tot aan wethouder Cassee aan toe, die door zijn opmerkelijk rol in deze zaak en zijn ten toon gespreide aversie tegen de rechtspraak, uiteindelijk nadrukkelijk om de integriteitsonderzoeken vroeg die de benoemingscommissie had nagelaten uit te voeren toen hij vier jaar eerder als kandidaat voor het wethouderschap werd voorgesteld.

Terug naar de situatie in april 2014. De wethouder had het inkeergesprek al dan niet opzettelijk verprutst. Een uitnodiging voor een “buurtgesprek” op 10 april lag er. De wethouder had, volgens zijn assistente Claudia Tempelman, zelf een oplossing voorgesteld aan het stel. Maar omwonenden mochten niets weten over de oplossingsrichting. Dat is natuurlijk op zich al een integriteitsschending want onbehoorlijk bestuur; dat hier een wethouder op basis van persoonlijke willekeur asymmetrie in informatie toepast en derhalve het gelijkheidsprincipe schendt; de oplichters zijn geïnformeerd en de benadeelden moeten zich maar laten verrassen. Onbehoorlijk gemanipuleer. En de lijdensweg van 10 maanden tot nu toe naar hoogstwaarschijnlijk weer een onbevredigende oplossing die totaal voorbij ging aan de rechtsorde… Maar alleen al het gegeven dat wethouder Cassee zijn toezegging niet was nagekomen en het toegezegde “inkeergesprek” had gebruikt om gezellig over alternatieven te keuvelen en een plannetje te bekokstoven, dat was genoeg reden om de pers te zoeken.
Op 9 april, de dag voor het buurtgesprek, verscheen een krantenartikel in het Haarlemsdagblad.

Een gemeentelijke woordvoerder, dat moet haast wel Claudia Tempelman zijn geweest, betoont zich tegen de journalist spraakzamer dan tegen omwonenden:

Een gemeentewoordvoerder erkent dat er bij het verlenen van de verklaring van geen bezwaar iets niet goed is gegaan. … “Wij hadden voorafgaand aan onze verklaring de zaak beter moeten onderzoeken. We hebben daaraan meegewerkt omdat de aanvragers met twee getuigen kwamen, maar het had nooit zo ver mogen komen dat die tuin dermate werd uitgebreid. Het verdient geen schoonheidsprijs, maar handhaven kan nu niet meer, want de grond is rechtsgeldig van hen. Misschien moet de rechter hier uiteindelijk maar een uitspraak over doen.’’

Dat is vreemd. Hier wordt uiteindelijk een soort van toelichting gegeven waar de omwonenden al bijna een jaar op hebben moeten wachten. En waar komen die twee getuigen opeens vandaan. Bij het WOB-verzoek van 5 augustus 2013 is daar nadrukkelijk naar gevraagd. En bij de antwoorden op 1 februari 2014 zijn de getuigenissen niet terug te vinden. En wordt hier bewust geframed door alleen de uitbreiding als onrechtmatig te schetsen? En vanwaar opeens de indruk wekken dat de juridische weg toch nog openstaat? Zou Claudia Tempelman dat oprecht menen of is het listig spinnen van de waarheid een van de kwaliteiten op basis waarvan ze de assistent van de wethouder is geworden?

De gemeente hoopt met een compromis de buren weer op een lijn te krijgen. Het jonge stel moet iets van de veroverde tuin afstaan, de buren krijgen er een stukje bij. 

Wat is dat nu? Een journalist krijgt de oplossingsrichting te horen en de omwonenden zouden daar nog tot de daarop volgende dag moeten wachten?

En de volgende frase heeft bloed doen koken… Zo schijnheilig en regentesk! De gemeente en de wijkagent laten de situatie totaal uit de klauwen lopen door bijzonder asociaal gedrag van het stel (ook als het gaat om andere aspecten betreffende openbare ruimte en respect voor eigendom van omwonenden) totaal uit de hand lopen, en komt met een betuttelende, policor uitspraak als:

,De buren moeten samenwerken om iets moois te maken van de Tuin van Jonker. We moeten het dus met elkaar oplossen.’’

Nee, toch… staat het er echt? Niet: de gemeente zal haar verantwoordelijkheid nemen en de gevolgen van haar eigen gerommel voor haar rekening nemen? Nee, het moest ook nog een keertje over de rug van de omwonenden worden opgelost.  Hoe zit nou eigenlijk? Een wethouder dient toch de wet te houden en integriteitsschendingen van zijn ambtenaren aanpakken? Zo niet de gewezen wethouder Cassee.

10 april volgde het “buurtgesprek”… Nou, ja, buurt… vijf van de meest benadeelde omwonenden (en niet de oplichters zelf, noch hun andere buurman, die hun aan een valse getuigenis had geholpen) zaten tegenover zes functionarissen van de gemeente.  En nou ja, gesprek, het had meer weg had van een one-man-show van Cassee met vijf instemmend knikkende ambtenaren. Cassee was duidelijk geen tegenspraak gewend; eenrichtingsverkeer, de omwonenden mochten eigenlijk niets zeggen, laat staan een zin volledig uitspreken. Het was duidelijk ook niet de bedoeling van Cassee om iets te bespreken; de strekking was duidelijk. We doen een aanbod, take it or leave it. Volgens Cassee hadden had het stel op eigen initiatief voorgesteld om een stukje tuin in te leveren. Dat is vreemd, eerder vertelde Claudia Tempelman dat Cassee zelf het idee had geopperd. Anderen op het rijtje kregen gratis en voor niets, alle kosten voor de gemeente, er een stukje tuin bij, zodat een rechte erfafscheiding ontstond, die wat minder het uitzicht en uitloop van mensen aan de lange Poellaan belemmerde. En die anderen aan de Lange Poellaan… Die zaten met een met een huis zonder voordeur – ja , echt, het bestaat in Haarlem- waardoor een buurman steeds door de tuin van de anderen moest. Er even aan voorbijgaande dat de gemeente hier iets had beloofd, vertelde Cassee dat het zijn probleem niet was, maar dat hij rechten voor overpad via de Tuin van Jonker zou gaan regelen. En, daar drong Jelle van Wier op aan, nu of nooit… Als je niet akkoord gaat met een stukje gratis tuin (alle kosten voor de gemeente), dan krijgen de andere buren daar ook hun recht van overpad niet. De enige van de ambtenaren die enigszins door had dat hier iets onbehoorlijks gebeurde was afdelingshoofd Vastgoed, Jelle van Wier, die het “gesprek” liever niet wilde voeren met een lopende voice-recorder van een van de omwonenden.

Toch hielden de omwonenden enigszins stand tegen alle intimidaties in. Ze brachten nog eens naar voren dat er hier vijf getuigen zaten, waarvan vier eerste hands konden getuigen van de eerste uitbreidingen uit 2005 en alle vijf konden getuigen van de latere eigenhandige uitbreidingen van het stel zelf. Cassee toonde zich verbaasd. Was het oprecht?

Juridisch gezien gaat het om bedrog en valsheid in geschriften, vervolgde de omwonenden. Gemeente heeft hier aangifteplicht. Maar uiteraard vond Cassee dat hij hier boven de wet stond. Juridische stappen hadden allemaal geen zin. De grondoverdracht aan het stel was onherroepelijk, benadrukte Cassee. Daar was juridisch advies over ingewonnen, bevestigde Claudia Tempelman. Maar als de omwonenden het niet geloofde… De wethouder zou dan nogmaals een advies vragen aan de stadsadvocaat en dit dan met de omwonenden delen. Konden ze het zelf zien. Dan nog één of twee..? Ok, één vervolgafspraak in de week van 12 mei waarbij het allemaal nog een keer besproken kon worden en een besluit kon worden genomen…

Deze afspraken zijn gekopieerd uit een niet helemaal waarheidsgetrouw verslag dat de omwonenden van Claudia Tempelman op 17 april 2014 kregen toegestuurd. Het advies van de stadsadvocaat lag overigens al op 16 april op haar bureau, maar deze stuurde ze NIET mee… In het verslag van Tempelman misten er nog al wat zaken, bijvoorbeeld de vastlegging van het gegeven dat wethouder Cassee dacht dat hij geen aangifteplicht had. En ten aanzien van “afspraak” 1 over hoe de situatie er volgens de nieuwe oplossing Cassee er uit zo komen te zien was bestond er ook nog wat “misverstand”:

Vervolgens bleef het stil. Waar bleef het advies van de stadsadvocaat? En wanneer kwam die nieuwe afspraak? Contactpersoon Claudia Tempelman reageerde niet of ontweek de vragen, tot ze op 15 mei aan de omwonenden meldde:

Dat is vreemd. Een eigen voorstel is nu opeens niet meer haalbaar? Of was de eerdere lezing van Claudia Tempelman dan toch waar; dat het een voorstel van de wethouder betrof? Hoe dan ook, een van beiden heeft in deze gelogen.

Zo reageerde een van de omwonenden:

En juridisch was er toch niets mogelijk… ONHERROEPELIJK!? Waar bleef het advies van de stadsadvocaat? Weer werden de vragen niet beantwoord. Na veel aandringen op 19 mei, vertelde Claudia in haar laatste inhoudelijke bericht (ze zou daarna alles negeren dan wel afschuiven):

Dus juridisch was ingrijpen was niet alleen mogelijk, maar was nu ook al gelijk ingezet? En waarom niet eerder gedaan? Waarom niet gewoon in september 2013 met juridische druk het landje terug geclaimd zoals de omwonenden hadden voorgesteld?

Claudia Tempelman weigerde om vragen te beantwoorden en de situatie uit te leggen. En ze liet ondanks de vele navragen het advies van de stadsadvocaat gewoon in haar la liggen. Ze ontweek de vragen en verwees maar door naar Mariska van Houten, ja de ZZP’er die net kwam kijken. Mariska zou nu de expert zijn die alle vragen kon beantwoorden. Extern iemand inhuren om het vuile werk te doen, tja… Maar ja, die wist zich ook geen raad met de situatie en deed net –terwijl ze volgens Tempelman van alles zou weten- alsof ze totaal niet wist waar het over ging. Afschuiven, ontwijken en doorverwijzen en afspraken niet nakomen.

En Claudia Tempelman ging zelfs nog verder…  waarschijnlijk in een poging om het enigszins verdedigbaar te maken dat ze volstrekte logische vragen niet beantwoorde en de toezeggingen niet na te komen, de zaak dan maar persoonlijk te maken door de vragensteller, de buurman, te schofferen door hem dan maar aan te vallen op de toon!!! van zijn emailvragen en hem een negatieve vooringenomenheid jegens alle ambtenaren in het algemeen aan te wrijven. En later probeerde ze zelfs nog verder weg te kijken, door gewoon het email-adres van buurman te blokkeren… (Ja, dat weten we, want toen enkele maanden later de heer Cassee in zwaar weer kwam wegens zijn zeer bedenkelijke zakenverleden, werd er wel weer mail uit het mapje “ongewenst” beantwoord, vermoedelijk in de hoop dat de zaak van de Tuin van Jonker, die door een raadslid al was aangekondigd als de volgende nagel in de doodskist van Cassee, niet verder zou escaleren…Deze ambtenaar zit er overduidelijk niet om de Haarlemse burger een dienst te bewijzen.).

Op 12 juni 2014 stuurde de buurman twee WOB-verzoeken in. Eén om inzage te krijgen in het beloofde advies van de stadsadvocaat. De tweede was een herhaald WOB-verzoek; hij vroeg nog eens expliciet naar de stukken waar hij in zijn WOB-verzoek van 5 augustus 2013 om had gevraagd.

Ondertussen was het in ieder geval meer dan duidelijk dat er ter voorbereiding van het gesprek met het stel geen deugdelijke bepaling van de juridische positie van de gemeente heeft plaatsgevonden. En dat is raar; als de wethouder helder en waarheidsgetrouw de verschillende opties had geschetst die de gemeente had, en begrip had gevraagd dat de gemeente -na een serieus inkeergesprek!- liever afzag van juridische stappen omwille van de kosten, was dat voor omwonenden acceptabel geweest. Als dat echt het geval was en goed te onderbouwen was… Prima. Maar dat er geen serieuze voorbereiding voor deze gesprekken heeft plaatsgevonden, de wethouder geen enkele serieuze poging heeft gedaan om hier recht te halen en daarbij ook nog eens schijnbaar achteloos de omwonenden in de maling neemt… dat maakt het onverteerbaar.

De rol van Elsbeth in de juridische positionering? Mogelijk speelde een korte, warrige en ogenschijnlijk bewust valselijk tekst van haar mee… Een juriste als Molenkamp had hier beter moeten weten. En Mariska van Houten had hier natuurlijk ook geen genoegen mee mogen nemen… Ik heb heel snel even gezocht in de verkeerde hoek, daar niets gevonden en het verder ook niet echt besproken: